عرضه به خود چیست؟ آیا مشمول مالیات ارزش افزوده است؟

عرضه به خود یعنی فعالان اقتصادی که عرضه کالا و خدمات را انجام می‌دهند ، خودشان در شرکت ، از همان کالا و خدمات استفاده کنند.

عرضه به خود مشمول ارزش افزوده هست یا خیر؟

عرضه به خود هم مشمول ارزش افزوده هست و هم مشمول ارزش افزوده نیست. شرکت ها ، اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی در طول فعالیت های خود ، کالا و خدمات مختلف را عرضه می‌کنند. عرضه ممکن است شامل مراحل زیر باشد :

خریدار یا همان طرف مقابل : خودش یک فعال اقتصادی است ، یعنی کالا را از ما می خرد و به دیگری می فروشد.
مصرف کننده نهایی : کالا و خدمات را از فعالان اقتصادی یا مودی مالیاتی می خرد که آن را مصرف کند و قصد فروش آن را ندارد.
بیشتر مواقع فعالان اقتصادی کالا و خدماتی را می‌خرند یا تولید می کنند که خودشان نیاز به مصرف آن در شرکت دارند.

بر اساس لایحه قدیم و موقت ارزش افزوده ، به این مراحل “عرضه به خود” می گفتند. یعنی اگر فعالان اقتصادی ، از کالا و خدماتی که خودشان تولید می کردند ،‌ در داخل مجموعه خودشان استفاده می کردند ، عرضه به خود محسوب می شد. عرضه به خودی که مشمول مالیات بر ارزش افزوده بود و باید برایش صورتحساب هم صادر می‌شد.

اما در لایحه دائم ارزش افزوده وضعیت فرق می کند. در قانون ارزش افزوده ، اشخاص حقیقی و حقوقی که کالا و خدمات تولیدی یا تحصیلی یا خریداری شده را در داخل مجموعه خود به مصرف برسانند و این مصرف ، مصرف شغلی باشد این عرضه به خود مشمول مالیات بر ارزش افزوده نخواهد بود.
بنابراین عرضه به خود هم مشمول ارزش افزوده هست و هم مشمول ارزش افزوده نیست.

«عرضه به خود در قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده»

داخل تبصره (1) ماده (2) قانون دائمی ارزش افزوده ، موضوع عرضه به خود مطرح شده که ممکنه خیلی توی کسب و کارها پیش بیاد و باید بدونیم که وقتی باهاش مواجه شدیم چطور باید رفتار کنیم، بنا به ماده 2 گفته میشه که؛
ماده 2- عرضه کالاها و ارائه خدمات در ایران و واردات و صادرات آنها، از لحاظ مالیات و عوارض مشمول مقررات ‏این قانون است.‏

تبصره 1ـ کالاها و خدمات مشمول موضوع این قانون که توسط مودیان حقیقی خریداری، تحصیل یا تولید می ‌شود، در صورتی که برای مصارف شخصی برداشته شود عرضه کالا به خود محسوب می‌ شود و مشمول مالیات و عوارض خواهد شد. در صورتی ‌که عرضه کالا به خود برای استفاده شغلی باشد مشمول مالیات و عوارض نخواهد شد.
مفهوم عرضه یعنی زمانی که واگذاری کالا یا ارائه خدمت به غیر انجام میشه (در مقابل این عرضه به غیر مبحث عرضه به خود هم مطرح میشه) از طریق هر نوع معامله (مثل خرید و فروش) یا عقد قانونی (قرارداد پیمانکاری)…

عرضه به خود یعنی چی؟
یعنی شخص حقیقی یا شخص حقوقی اون کالا یا خدماتی رو که داره عرضه میکنه رو خودش برداره که این برداشتن کالا و خدمت برای شخص حقوقی یک معنی داره ولی برای شخص حقیقی دوتا معنی داره.
اگر شخص حقوقی باشی و کالا و خدمات رو برای خودت برداری مثل این می مونه که شرکت ایران خودرو از مجموعه تولیدات خودش بیاد یکی یا دوتا خودرو رو در اختیار واحد اداری قرار بده و تا توی فرآیند عملیات شرکت ایران خودرو ازش استفاده بشه این عرضه به خود هستش و این خود، همون شخص حقوقی میشه.
ولی زمانی که در قالب یک شخص حقیقی فعالیت بکنی عرضه به خود دوتا معنی میده چرا؟ چون شخص حقیقی با یک کارت ملی شناخته میشه فارغ از کسب و کاری که اداره میکنه و در کنارش اگر صاحب کسب و کاری داشته باشه که از نوع مشاغل باشه و حقیقی اداره بشه باز هم اسم شخص با همون کد ملی به عنوان صاحب اون کسب و کار شناخته میشه حالا اگر این کسب و کار عرضه به خود داشته باشه دوتا حالت پیش میاد؛
به فرض مغاره داری که داره ماشین لباسشویی میفروشه، عرضه به خود اینجا دوتا معنی پیدا میکنه؛
1- ماشین لباسشویی رو ببره خونه و ازش استفاده شخصی بکنه و از کسب و کار خودش خارجش کنه.
2- به هر دلیلی کالا یا خدماتی رو که توی شغل خودش داره ارائه میده ازش استفاده شغلی کنه یعنی دیگه اون کالا و یا اون خدمت رو نفروشه و در راستای فعالیت های شغلیش ازش استفاده کنه.
در این شرایط باید ببینیم که قانون چه راهکاری رو به ما ارائه میده و ما چطور باید عمل کنیم.
تبصره (1) اینطور توضیح میده؛
کالاها و خدمات مشمول موضوع این قانون که توسط مودیان حقیقی خریداری، تحصیل یا تولید می ‌شود، در صورتی که برای مصارف شخصی برداشته شود عرضه کالا به خود محسوب می‌ شود و مشمول مالیات و عوارض خواهد شد. در صورتی ‌که عرضه کالا به خود برای استفاده شغلی باشد مشمول مالیات و عوارض نخواهد شد.
اولا در قالب این تبصره هیچ صحبتی از حقوقی ها نمیکنه که خیلی از عزیزان میگن که این موضوع ابهام داره اما در قالب این تبصره شخص حقیقی رو شفاف می کنه البته ابهامی نداره با توجه به اینکه عرضه به خود در رابطه با یک شخص حقوقی یک معنی بیشتر نداره و اون هم اینه که شرکت داره کالا و خدماتی رو ارائه میده ودر نظر داره بخشی از اون رو در راستای مصارف شغلیش مصرف بکنه یعنی مصارف شغلی همون شخص حقوقی پس اصلا گزینه دیگری مطرح نمیشه که بخواد بیاد در قالب تبصره شفافش بکنه ولی در رابطه با اشخاص حقیقی چون عرضه به خود دوتا معنی پیدا می کنه اینجا اومده تفکیکش کرده ضمن اینکه هر وقت در رابطه با اشخاص حقیقی صحبت از این می کنه که اگر عرضه به خود برای استفاده شغلی باشه مشمول مالیات و عوارض نخواهد بود به تبع همون سایر کسب و کارهایی که حقوقی که اداره میشن اونها هم عرضه به خودشون مشمول مالیات و عوارض نخواهد بود.
مثالی که در رابطه با ایران خودرو زدم یک شرکت تولیدی هستش و خودش داره خودرو رو تولید می کنه و این رو میاد چند دستگاهش رو در اختیار واحد اداری قرار میده اما لزوما همیشه نباید بحث تولید مطرح باشه بلکه شما میتونی اونچه که به عنوان کالا عرضه میکنی، خریداری کرده باشی یا تحصیل کرده باشی یا تولید کرده باشی که اگر برای مصارف شخصی برداشته بشه عرضه به خود محسوب میشه و مشمول مالیات و عوارض خواهد بود پس اگر من یه کسب و کار حقیقی داشته باشم که به فرض ماشین لباسشویی میفروشم اگر یکی از این ماشین لباسشویی ها رو نفروشم ببرم خونه استفاده شخصی ازش بکنم سازمان امور مالیاتی این رو عرضه به خود میدونه کلمه عرضه رو به این دلیل استفاده میکنه که به هر دلیل ارائه شده و واگذار شده و دیگه متعلق به اون کسب و کار نیست به همین دلیل باید براش فاکتور فروش صادر بشه و باید نرخ متناسب با قانون بابت ارزش افزوده توی صورتحساب لحاظ بشه.
اما اگر عرضه کالا به خود برای استفاده شغلی باشد مشمول مالیات و عوارض نخواهد شد اگر کسب و کار حقیقی کالایی که برای فروش گذاشته نفروشه و اون کالا رو توی همون کسب و کار مورد استفاده قرار بده یعنی اون کالا بیاد در راستای فعالیت هایی که منجر به سودآوری همون کسب و کار میشه به هر دلیلی در اختیار قرار بگیره توی این شرایط دیگه نیازی نداره مالیات بر ارزش افزوده اش شناسایی بشه و به سازمان امور مالیاتی بخواد پرداخت بشه پس نتیجه ای که میگیریم اینه که بر اساس این توضیحات اگر ما از اونچه که میخریم یا تحصیل می کنیم یا تولید می کنیم در شرکت یا کسب و کار خودمون ازش استفاده کنیم مشمول مالیات و عوارض نخواهد بود چون در راستای فعالیت شغلی داره ازش استفاده میشه.
یکی از اصطلاحاتی که توی قانون ارزش افزوده استفاده میشه بحث مودی هستش؛
مودی شخصی است که به عرضه کالا، ارائه خـدمت، واردات یا صـادرات مبادرت می ‌نماید.
که این شخص میتونه شخص حقیقی یا حقوقی باشه.

برای شفاف شدن موضوعات مطرح شده یه تعداد مثال زده میشه؛

مثال: علیرضا محمدی به عنوان صاحب یک کسب و کار حقیقی از موجودی انبار خودش مقداری کالا به ارزش 1.000.000ریال برای مصرف شخصی بر میداره!

ثبت این رویداد داخل دفاتر به صورت زیر انجام میشه؛

جاری شرکا 1،090،000

موجودی مواد و کالا 1،000،000

سایر حسابهای پرداختنی _ مالیات بر ارزش افزوده 90،0000

چون کالا از کسب و کار برداشته شده دو حالت پیش میاد یا پولش رو باید در اختیار کسب و کار قرار بدیم که اینجا باید حساب بانک بدهکار بشه که معمولا این اتفاق نمیوفته وقتی ما از مغازه خودمون چیزی بر میداریم معمولا پولش رو پرداخت نمی کنیم پس اینجا جاری شرکا میتونه بدهکار بشه حالا و در طرف مقابل چون ما صاحب یه کسب وکار حقیقی هستیم کالای خودمون رو که میتونستیم به غیر بفروشیم خودمون برداشتیم بردیم خونه پس این عرضه به خود استفاده شغلی نیست و مشمول مالیات بر ارزش افزوده میشه بنابراین حساب سایر حسابهای پرداختنی-مالیات بر ارزش افزوده اینجا بستانکار میشه.
حالا توی مثال بعدی علیرضا محمدی به عنوان صاحب یک کسب و کار حقیقی از موجودی انبار خودش مقداری کالا به ارزش 1،000،000 ریال برای مصرف شغلی برمیداره به طور مثال داخل این کسب و کار مواد شوینده عرضه میشه اگر از این شوینده ها برای نظافت مغازه استفاده بشه این میشه عرضه به خود با هدف استفاده شغلی وثبت این رویداد داخل دفاتر به صورت زیر انجام میشه؛

جاری شرکا 1،000،000

موجودی مواد و کالا 1،000،000

چون عرضه به خود از نوع استفاده شغلی بوده دیگه با حساب سایر حسابهای پرداختنی- مالیات بر ارزش افزوده اینجا بازی نکردیم
بریم به سراغ عرضه به خود حقوقی ها و یه مثال توی این زمینه بزنیم
شرکت هاکوپیان تعداد 150 دست لباس کار تولید شده به ارزش 3،750،000،000 ریال توسط خط تولید البسه کاری خودش رو بر اساس دستور مدیریت ما بین کارکنان خط تولید دوخت خودش توزیع کرده تا در زمان کار از اونها استفاده کنند، ثبت این رویداد داخل دفاتر به صورت زیر انجام میشه

هزینه های کارکنان- لباس کار 3،750،000،000

موجودی مواد و کالا 3،750،000،000

چون شخص حقوقی این رو در اختیار کارکنان قرار داده و صرفا کارکنان باید اون رو در زمانی که توی خط تولید مستقر هستن و در حال انجام کار هستن، استفاده کنن عرضه به خود با استفاده شغلی محسوب میشه بنابراین توی سند حسابداری مون رد و اثری از مالیات بر ارزش افزوده نخواهد بود.
بنابراین شخص حقوقی که یک مودی مالیاتی حقوقی به حساب میاد زمانی که عرضه به خود انجام میده یعنی داره از کالا و خدماتش در راستای فعالیت تجاریش استفاده می کنه تا روی سودآوریش موثر باشه حالا ممکنه این سوال پیش بیاد که توی یه شرکت حقوقی که مدیر عامل، اعضای هیات مدیره، رئیس هیات مدیره و سهامدار داره اگر اینها از کالا و خدمات شرکت استفاده کنن به چه صورت باید رفتار کنیم؟
با توجه به این که داریم راجع به یه شخص حقوقی صحبت می کنیم عرضه به خود یعنی خود اون شخص حقوقی، پس عرضه به خود اون شخص حقوقی مشمول مالیات و عوارض نخواهد بود اما اگر مدیرعامل، کارمندان، صاحبان سهام و اعضای هیئت مدیره هر کدوم شون بیان از اون کالا و خدمات استفاده کنن قطعا این استفاده، استفاده شخصی خواهد بود پس اینجا مثل این می مونه که ما کالا یا خدمات مون رو به یه شخص غیر فروختیم پس سازمان امور مالیاتی اینجا الزام میکنه که باید فاکتور صادر کنیم و ارزش افزوده اش رو به سازمان پرداخت کنیم و اون رو جزء مالیات و عوارض فروش خودمون لحاظ کنیم حالا ممکنه به هر دلیلی ما اون کالا یا خدمت رو که به کارمندان مون میدیم، ازشون پول نگیریم که این جزء هزینه های کسب و کارمون لحاظ میشه و فارغ از این که این هزینه قابل قبول خواهد بود یا نه، مربوط میشه به مبحث مالیات بر عملکردمون که اینجا سازمان معاونت مالیات بر ارزش افزوده میگه فارغ از اینکه پولش رو بگیریم یا نگیریم باید مالیات و عوارض سازمان رو بدی چون این عرضه به خود از نوع استفاده شغلی لحاظ نمیشه.2:0
امیدوارم که مطالب عنوان شده داخل مقاله بتونه در رابطه با موضوع مطرح شده برای شما عزیزان کمک کننده باشه.