مالیات بر ارزش افزوده در قراردادهای پیمانکاری

مالیات بر ارزش افزوده در قراردادهای پیمانکاری

ارزش افزوده یعنی چی؟ یعنی اون ارزشی که،  فعالان اقتصادی روی کالا و خدماتشون ایجاد میکنن ،  به گونه ای که مصرف کننده ­ی نهایی،  حاضره پول بیشتری رو بابت اون کالا یا خدمت پرداخت کنه . مثلا شما به سوپر مارکت سرکوچه میری و میگی لطفا یک بسته نون تست بدید. روی نون تست مبلغ با ارزش افزوده مثلا پانزده هزار تومان نوشته شده و شما حاضری این پانزده هزار تومان رو پرداخت کنی.

حالا یک شرایط محالی رو در نظر بگیرید که وقتی به سوپرمارکت مراجعه میکنی،  فروشنده میگه که دیگه توزیع نون ندارن، اگه نون تست میخوای باید بری و از کارخونه بخری . با فرض محالی که شما کارخونه بری، آیا حاضری اون نون رو همچنان با قیمت پانزده هزار تومان بخری؟ مسلما نه .

شما میگی:  من پانزده هزار تومان رو زمانی پرداخت میکنم که این نون سرکوچه به من تحویل داده بشه، حالا که من خودم مجبور شدم هزینه کنم و تا کارخونه بیام،  نهایت سیزده هزار تومان میتونم بابت این نون پرداخت کنم. به طور ضمنی این مثال نشون میده، اون شرکتی که نون رو از کارخونه به سوپرمارکت سرکوچه ی شما جابجا و منتقل کرده،  ارزش افزوده ای ایجاد کرده که بخاطر اون، من و شما حاضریم سرکوچه پانزده هزار تومان بابت خرید اون نون پرداخت کنیم.

مالیات بر ارزش افزوده یعنی چی ؟ یعنی دولت هم خودش و هم نقشش رو این وسط مهم میدونه. میگه اگه اون کارخونه، داره توی این کشور فعالیت میکنه، اگه اون شرکت حمل و نقل داره توی این کشور فعالیت میکنه، اگه او سوپرمارکت داره توی این کشور فعالیت میکنه و اگه تو توی این کشور یه روز صبح تصمیم میگیری از خوردن نون تست لذت ببری و تصمیم میگیری سرکوچه بری و اونو خریداری کنی، منه دولت نقش مهمی داشتم در اینکه شرایط اقتصادی مناسبی رو فراهم کنم، امنیت مناسبی رو فراهم کنم و… که شماها بتونید به راحتی در این کشور زندگی و کار کنید. و به همین دلیل، سهم من رو باید پرداخت کنید که من دوباره این رو خرج خود تون کنم .

سهمی رو که دولت از پولی که ما به سوپرمارکت میپردازیم میگیره،  مالیات بر ارزش افزوده میگن. که مثلا  وقتی ما یک جنسی رو هزارتومان میخریم، معمولا وقتی ارزش افزوده بهش میخوره، نه درصد به اون هزارتومان اضافه میشه که ما هم پول محصول اصلی رو میپردازیم و هم اون نه درصد رو میپردازیم. پس در نهایت کسی که مالیات بر ارزش افزوده رو میپردازه، نفر آخره یعنی مصرف کننده ی اون نون هستش و نفرات قبلی دارن این پول رو دست به دست میکنن که به دست سازمان امور مالیاتی برسونن .

قراردادهای پیمانکاری یعنی چی؟ قردادهای پیمانکاری هم،  به هرحال سبکی از قرارداد در رابطه ی کاری هستش .

یکسری از قراردادهایی که بین طرفین بسته میشه،  قراردادهایی هستش که اصطلاحا ما میگیم تبعیت دستوری داره .یعنی مثل یک کار کارمندی،  هشت صبح تا پنج بعدازظهر میری و یکسری وظایف روتین رو شرکت بهت محول میکنه و شما انجام میدی . یعنی شما بر مبنای ساعت کار، داری حقوق میگیری . این قراردادها،  نمونه اش قرارداد کاری که، وزارت کار میگه شما تو این شرایط تکمیل بکنی، از مصادیق قوانینی هستش که تبعیت دستوری داره . اما گاهی اوقات، کاری که انجام میشه یا خدمتی که جابجا میشه یا چیزی که تولید میشه، ارتباطی مثلا به ساعت کار شما نداره .یعنی تبعیت دستوری وجود نداره .

مثلا من شهرداری هستم و خیابانی رو برای یک شهری میخوام ایجاد کنم. در فاز اول میخوام خیابان رو آسفالت کنم، در فاز دوم جدول بندیش کنم و درفاز سوم این جداول رو رنگ کنم. اینجا شهرداری ورود میکنه و از اشخاصی دعوت میکنه که به صورت پیمانکاری، به صورت مقاطعه کاری و بدون تبعیت دستوری، بیان این حجم از کار رو انجام و تحویل کارفرما بدن. پس در این شرایط،  افرادی که میان داوطلب میشن و اون کار رو انجام بدن، عملا بر اساس ساعت کاری، کار نمیکنن و میگن من این خیابان رو واست آسفالت میکنم، جدول میزنم، رنگش میکنم و فلان قدر ازت پول میگیرم .

توی این شرایط بین طرفین، قرارداد پیمانکاری بسته میشه. کسی که قراره کارو انجام بده اسمش پیمانکاره و کسی که قراره کارو تحویل بگیره، اسمش کارفرما هستش. در قرار دادهای پیمانکاری،  چون معمولا انجام کار یک مقدار زمان بر میشه،  توی این شرایط بجای اینکه پیمانکار، در هر مقطع از کار،  ناگهان بیاد روی میز کارفرما فاکتور بذاره،  قبلش باید فرمی رو به اسم صورت وضعیت کار به کارفرما تحویل بده . وقتی پیمانکار صورت وضعیت رو به کارفرما میده، به این معنی هستش که، آقای کارفرما، بخشی از اون کاری که قرار بود برات انجام بدم، انجام شده. کارفرما هم صورت وضعیت رو میگیره، بررسی میکنه، میگه شما بر اساس این صورت وضعیت، قرار بود مثلا صدمتر رو آسفات کنی، جدول بذاری و…   الان ده مترو آسفالت کردی،  ده مترو جدول کشی کردی و اون جدول هارو هم رنگ کردی . یجورایی میشه گفت ده درصد کار انجام شده . توی این شرایط، کارفرما ناظر خودش رو میفرسته تا صورت وضعیت پیمانکارو تایید بده .یعنی تایید بده که اون چیزی که پیمانکار داخل صورت وضعیت ادعاش رو داشته، انجام شده و درسته. توی این شرایط صورت وضعیت رو تایید میده و وقتی تایید داد حالا پیمانکار باید مطابق صورت وضعیت به کارفرما فاکتور بده. خیلی وقت ها پیش میاد که توی روابط کارفرمایی و پیمانکاری معمولا،  به هزارو یک دلیل، کارفرما صورت وضعیت رو عینا تایید نمیکنه و بخشی از اونو تایید میکنه .

اگه فرض رو بر این بگیرم که کارفرما صد در صد صورت وضعیت رو تایید داده، از پیمانکار درخواست فاکتور میکنه. در این شرایط پیمانکار، فاکتور یا همون صورت حساب رسمی خودش رو دقیقا مطابق صورت وضعیت آماده میکنه و تحویل کارفرما میده. رقمی که داخل صورت حساب پیمانکار میخوره، عملا شامل بهای تمام شده و سودی هست که پیمانکار میخواد از کارفرما بابت کاری که انجام داده بگیره. فقط تفاوتش در اینه که توی فاکتورهای فروش رسمی پیمانکاران، دیگه نام کالا درج نمیشه، به طور مثال توی قسمت نام کالا یا خدمات نوشته میشه صورت وضعیت شماره یک قرارداد شماره فلان.

حالا قیمت تمام شده و سودشون رو محاسبه میکنن،  مثلا یک میلیون تومان میشه. اینو داخل صورت وضعیت میذارن و نه درصد این یک میلیون تومان رو هم جلوش توی ستون مالیات و عوارض بر ارزش افزوده میزنن و یه جورایی از این طریق، هم یک میلیون تومان رو دارن طلب میکنن و هم نه درصد اون رو طلب میکنن. چون پیمانکار معتقده که با انجام اینکار، ارزش افزوده ایجاد کرده،  پس باید ارزش افزوده رو از کارفرما بگیره واین چرخه ادامه پیدا بکنه .

-پس کارهای پیمانکاری هم، در خیلی از مواقع، چون ماهیت و ذاتشون، ارزش افزوده ایجاد میکنه، میتونه مشمول مالیات بر ارزش افزوده باشه .