ساده‌سازی مادۀ 1 قانون مالیاتهای مستقیم : مدت زمان مطالعه: چهار دقیقه
برای اکثر کشورها مالیات یکی از مهم ترین شیوه‌های کسب درآمد محسوب میشه اما موضوع اینه که دولت قراره این مالیات رو از کی بگیره؟ یا بهتر بگم اصلا چه کسایی مشمول پرداخت مالیات هستن و باید مالیات پرداخت کنن؟!
ماده یک قانون مالیاتها ی مستقیم میگه ببین هر شخصی که درآمدی کسب میکنه و جزء مواردی باشه که در ادامه میگم، باید مالیاتشو محاسبه و به دولت پرداخت کنه:
1- اول اینکه هر شخصی (حقیقی یا حقوقی)که اموال و املاکی تو ایران داره و بابتش درآمد به دست میاره باید مالیاتش رو به دولت پرداخت کنه. مثلا شخصی خونه یا زمینی داره که اجاره اشون داده، این اجاره دریافتی از نظر قانون درآمد اون ملک و شخص بحساب میاد و بابتش هم مالیاتشو میخواد.
همینجا یه تعریف مختصر از شخص حقیقی و حقوقی میدیم که کمک کنه به درک بهتر مفاهیم: منظور از شخص حقیقی هر انسانیه که زنده است ، در جامعه زندگی می کنه و شخصیت و حقوق مخصوص به خودشو داره و منظور از شخص حقوقی هم هر سازمان، نهاد، وزارتخانه یا موسسه ایه که فعالیت تجاری یا غیر تجاری خاصی رو انجام میده، به موجب قانون ایجاد شده و ذات طبیعی مثل انسان نداره.
2- هر شخص (حقیقی) ایرانی که مقیم ایران باشه اگر درآمدی تو خود ایران یا خارج از ایران بدست بیاره، باید مالیات بده.
فرض کنید الهام یک شخص ایرانی ساکن ایران که تو خود ایران یه شرکت تولید مواد غذایی داره و در عین حال بعنوان برنامه نویس، کارمند یه شرکت درکشور هلند هم هست و از این کشور حقوق دریافت میکنه. حالا طبق بند ب الهام هم باید بابت درآمد شرکت خودش که تو ایرانه مالیات بده هم بابت درآمد حقوقی که از کشور هلند کسب میکنه .
توجه داشته باشید که مقیم بودن در معنای عامش به معنی ساکن بودن دائم فرد در یک مکانه. اما نگاه قانون به این مفهوم کمی متفاوته که تو ماده 180 ق م م در رابطه باهاش صحبت شده و شرایط اینکه بتونیم فردی رو مقیم در نظر بگیریم رو توضیح داده.
3- هر شخص صرفا حقیقی ایرانی؛ اگه مقیم خارج باشه و در ایران درآمدی داشته باشه باید بابت کلیه درآمدهایی که تو ایران کسب میکنه مالیات بده.
مثلا روژین که سالهاس دیگه ساکن ایران نیست و درایتالیا زندگی میکنه یه شرکت در ایتالیا و یه مغازه هم به نام خودش در ایران داره که اجاره داده ، اینجا طبق بند ج چون روژین شخص حقیقیه و مقیم ایران هم نیست ، پس دیگه کاری به درآمد شرکتش تو ایتالیا ندارن و فقط از درآمد اجاره مغازه اش تو ایران ازش مالیات میگیرن.
4- هر شخص (حقوقی) ایرانی ،اگر درآمدی تو خود ایران یا خارج از ایران بدست بیاره، باید مالیات بده.
بعنوان مثال شرکتهای ساختمانی ایرانی رو در نظر بگیرید که هم داخل ایران فعالیت میکنن و هم در کشورهای همسایه مثل ترکیه و عراق، این شرکتها نسبت به درآمدی که در ایران و در خارج از ایران بدست میارن باید مالیاتشون رو محاسبه و به اداره مالیاتی پرداخت کنن.
5- آخرین مورد هم اشخاص (حقیقی و حقوقی) غیر ایرانی رو تعیین تکلیف میکنه و میگه تو ۲ حالت باید مالیاتشون رو بدن:
5_۱) اگه حضور فیزیکی در ایران داشته باشن (مقیم ایران باشن) نسبت به درآمدهایی که تو ایران بدست میارن مشمول پرداخت مالیات میشن.
مثلا شرکت بوشرکه یه شرکت سوئیسی اگه در ایران یه شعبه یا نمایندگی داشته باشه باید نسبت به درآمد شعبه اش تو ایران به سازمان مالیاتی، مالیات پرداخت کنه.
5_۲) اگه این اشخاص حضور فیزیکی در ایران نداشته باشن نسبت به درآمدهایی که بابت واگذاری امتیازات و یا سایر حقوق خودشون و همینطور دادن آموزش و یا کمک های فنی و یا حتی واگذاری فیلم های سینمایی (از) ایران تحصیل میکنن مشمول پرداخت مالیات میشن.
مثلا تهیه کننده آلمانی یک فیلم ،امتیاز پخش فیلمش رو داخل ایران واگذار میکنه که اکران بشه، با توجه به توضیحات این حالت ، بابت درآمدی که از واگذاری فیلمش کسب میکنه باید مالیاتش رو به سازمان مالیاتی پرداخت کنه.